Zoals veel West-Europese landen tussen de 15e en 20e eeuw hadden de Nederlanders hun aandeel in het koloniseren van andere landen. Tijdens het hoogtepunt van de Nederlandse invloed in de 17e eeuw (de zogenaamde 'Gouden Eeuw') vestigden de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC in het Nederlands) en de West-Indische Compagnie (WIC in het Nederlands) handelsposten over de hele wereld en werden zij gezien als heersers over de handel. In de 19e eeuw veroverden de Engelsen en hun Oost-Indische Compagnie de meeste Nederlandse koloniën en handelsposten, maar het huidige Indonesië (toen Nederlands-Indië genoemd) bleef Nederlands.
Na de Tweede Wereldoorlog stichtten de Indonesiërs hun eigen onafhankelijke land en moesten de Nederlanders vertrekken. In de loop der eeuwen ontstond een gemengde cultuur tussen autochtone Nederlanders en autochtone Indonesiërs die in Indonesië woonden, de zogenaamde Indo-Europeanen, of Indo's. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde het sentiment ten opzichte van Nederlanders en Indo-Europeanen en de meesten van hen repatrieerden naar Nederland. Ongeveer 300.000 Indo-Europeanen kwamen naar Nederland en zij namen hun gewoonten en keuken met zich mee. In de loop der jaren is de Indonesische keuken opgenomen in de Nederlandse keuken en tegenwoordig hebben zo'n 1,2 miljoen Nederlanders - net als ik - Indonesische roots.
In 2017 heb ik samen met mijn moeder een reis naar Indonesië gemaakt. We wilden terug naar onze roots! Het was de eerste keer dat ik naar Indonesië reisde, hoewel ik al eerder andere Aziatische landen zoals Thailand en Vietnam bezocht. Mijn moeder wilde me graag laten zien waar zij en mijn vader zijn opgegroeid. Naast het bezoeken van plaatsen waar ze is opgegroeid, hebben we natuurlijk ook veel heerlijk eten geproefd! Indonesië heeft een onderscheidende keuken, en naast de gerechten die we thuis al kenden en kookten, wilden we ook gerechten proberen die we nog niet kenden.
Soto Ajam (Indonesische kippensoep, gegeten bij een straatkar in Jogjakarta, Java, Indonesië
We begonnen onze reis in Jakarta, de hoofdstad van Indonesië. We lunchten in Café Batavia, dat gelegen is in 'Kota Tua' (of Oud Batavia), het oorspronkelijke centrum van Jakarta dat de Nederlanders bouwden toen zij over Indonesië heersten.
Sidamanik, Pematangsiantar, Sumatra: voormalige thuis van mijn vader
Na van Jakarta te hebben genoten, vlogen we naar Medan op het eiland Sumatra. Mijn vader groeide op in Sidamanik, in de buurt van het dorp Pematangsiantar ten zuiden van Medan, omdat zijn vader (mijn opa) de leiding had over theeplantages en een theefabriek.
De theefabriek waar opa Kloosterboer de leiding over had in Sidamanik, Sumatra, Indonesië .
Mijn moeder en ik voor het ouderlijk huis van mijn vader in Sidamanik, Sumatra, Indonesië
Orang-oetans, jungle trekking .... en nasi goreng!
Sumatra is ook de thuisbasis van veel wilde dieren, zoals de Sumatraanse orang-oetan. Op de terugweg van de theeplantage konden we ze natuurlijk niet missen! De gemakkelijkste manier om deze grote apen te zien is een bezoek aan Bukit Lawang, de thuisbasis van het Leuser Natural Park, waar een mix van wilde en semi-wilde orang-oetans leeft.
Vrouwelijke Sumatraanse Orang-Oetan in Leuser National Park, Bukit Lawang, Sumatra, Indonesië
Tijdens onze jungle trekking aten we Nasi Goreng (Indonesische gebakken rijst) die onze gids voor ons had gemaakt. Het was een van de beste nasi goreng 's die we hebben gegeten! Het feit dat we zo'n honger hadden van het op en neer lopen van de hellingen in de jungle kan de reden zijn geweest dat het zo goed smaakte natuurlijk...
Nasi goreng (Indonesische gebakken rijst met ei) in Leuser National Park, Sumatra, Indonesië
Bandung, Java: geboorteplaats van mijn moeder
Volgende halte: de geboortestad van mijn moeder, de stad Bandung op Java. Toen de Nederlanders Indonesië bestuurden, werd Bandung het 'Parijs van Java' genoemd, mede vanwege de vele art deco gebouwen en andere architectuur in Europese stijl.
Gado Gado, Kankung Tumis Terasi, Nasi Putih en Saté Kambing bij Restaurant Warung Cepot, Bandung, Java, Indonesië
Tijdens onze tochten naar de actieve vulkanen Kawah Putih en Tangkuban Perahu kwamen we deze op gember lijkende wortel tegen die eigenlijk wilde gember wordt genoemd. Hij is echter niet verwant aan de gember die we tegenwoordig in onze keuken gebruiken, maar de wortels hebben wel een vergelijkbare smaak en geur. Blijkbaar droogden vroege Nederlandse kolonisten de wortelstengels, maalden ze tot poeder en gebruikten het als specerij. Lees meer over specerijen in mijn post over de belangrijkste ingrediënten van de Indonesische keuken!
Wilde gember nabij Wilde gember nabij Tangkuban Perahu vulkaan, Bandung, Java, Indonesië
Yogyakarta: Boeddhistische tempels en streetfood
Yogyakarta is wereldberoemd omdat de grootste boeddhistische tempel ter wereld - de Borobudur - in de buurt ligt. De tempel werd gebouwd in de 9e eeuw en vertoont de invloeden van de Gupta-kunst die de invloed van India op de regio weerspiegelt. Maar er zijn genoeg inheemse scènes en elementen in verwerkt om de Borobudur een uniek Indonesisch karakter te geven.
Uitzicht vanaf de Boeddhistische Borobudur tempel in de regio Jogjakarta, Java, Indonesië
Na een aantal verbazingwekkende culturele en historische ervaringen hadden we gelukkig nog een paar dagen over om de lokale eetgelegenheden van Yogyakarta te ontdekken - en ik ben blij dat we dat gedaan hebben! We hebben echt een paar heerlijke hapjes en maaltijden gehad. Yogyakarta is beroemd om zijn 'Gudeg', onrijpe jackfruit gekookt met palmsuiker, kokosmelk, teakblad en specerijen. Thuis gebruik ik jackfruit voor mijn veganistische Rendang - het is een fantastische vleesvervanger! We aten ook de beste 'Saté Kambing' (geitensaté spiesjes) en 'Soto Ajam' (Indonesische kippensoep) bij eetstalletjes op straat zoals op de foto hieronder.
Straatkar met Soto Ajam (Indonesische kippensoep) uit Jogjakarta, Java, Indonesië
Een andere reden waarom ik geïnteresseerd was in het verkennen van de eetcultuur in Yogyakarta was dat sommige restaurants variëteiten aanboden van een van mijn favoriete Indonesische gerechten: 'Ajam Ritja Ritja'. Deze specialiteit komt oorspronkelijk uit Manado, Noord-Sulawesi, maar de mensen in Yogyakarta zijn ook dol op hun Ajam Ritja! Ritja' betekent chilipeper in de lokale taal van Manado en vaak wordt er nog een 'Ritja' aan de naam toegevoegd om de mensen te laten weten dat het echt pittig is. Soms wordt er zelfs sambal aan de ritja ritja boemboe toegevoegd om het nog pittiger te maken.
Ajam Ritja Ritja (Indonesische pittige kip uit Manado, Sulawesi), gegeten in Jogjakarta, Java, Indonesië
De Ajam Ritja Ritja zoals hierboven afgebeeld was machtig pittig en zou voor sommige mensen te heet kunnen zijn. In mijn Indonesische kookworkshops geef ik de voorkeur aan een andere versie van Ajam Ritja Ritja, waarbij kokosmelk wordt toegevoegd aan de kruidenpasta (boemboe) en de kippendijen. Na het sudderen en indikken is de curry pittig, maar milder door de kokosmelk.
Voordat we naar Nederland terugkeerden, bezochten we Semarang, waar mijn grootvader en haar broers en zussen vroeger naar school gingen, Bali en Flores (Komodo archipel), de laatste was een van mijn favoriete reiservaringen tot nu toe. Lees erover in deel 2.
